1-2- تعریف
آمیزش گونه‌هاي خويشاوند، همخوني ناميده مي‌شود اگر والدين خويشاوند باشند، برخي از ژن‌هاي منتقل شده به نتاج توسط هريك از والدين در واقع نمونة يكسان ژن‌هايي است كه در اجدادشان نيز يافت شده است. اجدادي كه در واقع خويشاوندي والدين را سبب شده‌اند. اگر رابطة ژن‌هاي والدين افزايش پيدا كند، احتمال اين كه جفت‌هاي ژني در نتاج، نمونة يكساني از ژن‌هاي موجود در اجداد يك نسل قبل خود باشند، افزايش پيدا مي‌كند. يك چنين ژن‌هايي را ژن‌هاي يكسان وراثتي می نامند. (آتشی و همکاران،1391)
2-2- انجام عمل هم خوني در گاوهاي شيري:
حيوان‌هاي هم خون در مقايسه با حيوانات غيرهم خون، در موقعيت‌هاي كرومزومي بيشتري هموزايگوس مي‌شوند. نكته مثبت اين قضيه (هم خوني) اين است كه نوع ارثي اسپرم يا سلول‌هاي تخمك در گونه‌هاي هم خون، از گونه‌هاي غيرهم خون بيشتر قابل پيش‌بيني است. گونه‌هاي BB يا bb تنها قادر به توليد اسپرم و سلول‌هاي تخمك B يا b هستند. هتروزايگوت Bb تنها قادر به توليد توليد اسپرم و تخمك B يا b مي‌باشد. اگر حيوان هم خون، غالب باشد و اين غالبيت را با قاعده منتقل كرده باشد، نكات مثبت و فوايد آن غيرقابل انكار است.
هم خوني هم چنين مي‌تواند براي پاكسازي يك دسته دامي داراي ژن‌هاي نامطلوب (مضر) نهفته و مغلوب به كار رود. وقتي اين ژن‌هاي نامطلوب در حالت همزايگوس (bb) ديده مي‌شوند، شرايط اغلب بسيار مهلك است. اين ميزان مهلكي ممكن است خيلي زود در مراحل رشد جنيني آغاز شود، امري كه در واقع شكستي براي پرورش دهندگان گاو شيري محسوب مي‌شود. اگر ژن‌ها خيلي خطرناك نباشند (نيمه كشنده Semi lethal) و حيوان زنده بماند، بازهم در مجموع بي‌ثمر خواهد بود و هيچ سودي در بر نخواهد داشت. بيشتر گونه‌هاي حيواني (بخصوص گاوهاي شيري و حتي انسان‌ها) حامل ميزان كمتري ژن‌هاي كشنده يا نيمه‌كشنده نهفته در حالت هتروزايگوس (Bb) مي‌باشند.
هم خوني، با افزايش فراواني گونه‌هاي هموزايگوس (bb يا BB) باعث برداشته شدن پوشش محافظ ژن غالب بي‌خطر مي‌شود و نتاج را بيشتر در معرض تركيب كشنده و خطرناك ژن‌هاي bb قرار مي‌دهد. براي گاوهاي شيري، هم خوني سوددهي افرادي از حيوانات را كاهش مي‌دهد كه اين امر براي بيشتر توليدكنندگان غيرقابل‌قبول است.
نكات منفي هم خوني حيوانات، آن‌چنان از مزاياي آن بيشتر بوده است كه واژه بحران همخوني نيز به ميان آمده است. جدول شماره 1 نشان دهنده بحران هم خوني در طول عمر و ويژگي‌هاي شيردهي هر گونه از گاوهاي هلشتاين مي‌باشد. براساس تحقيقات Smith و همكاران از دانشگاه ويرجنيا اين تغييرات بر اساس هر %1 افزايش در همخوني، نشان داده شده‌اند. اين به اين معناست كه جفت‌گيري‌اي كه %25/6 همخوني ايجاد مي‌كند، خسارت دربر خواهد داشت.
24$ × 25/6 $ = 150 $
توجه كنيد كه به جز ناحيه سلول‌هاي سوماتيك (Somatic cell) جايي كه ظاهراً هم خوني هيچ اثري ندارد، تمام عواقب و پيامدهاي همخوني ، نامطلوب و مضر هستند ( جدول شماره 1). سن در اولين آبستني افزايش پيدا مي‌كند، طول عمر مفيد كاهش پيدا مي‌كند و فاصله بين اولين گوساله‌زايي در گاوهاي همخون افزايش مي‌يابد.
برخي از تغييرات در اين جدول بيشتر از موارد تخمين زده شده در كتاب‌ها و مقالات مي‌باشند.
جدول1: اثر هم خوني بر طول عمر و ميزان شيردهي هر گاو در گاوهاي هلشتاين ويژگي
| ویژگی | بحران همخونی هر %1 افزایش در همخونی |
| درآمد خالص طول عمر (به دلار) | 24 - |
| سن در اولين آبستني | 36 + |
| روزهاي عمر مفيد (سودمند) | 13 - |
| طول عمر توليد كلي شير | 790 - |
| طول عمر توليد كلي چربي | 29- |
| طول عمر توليد كلي پروتئين | 25- |
| توليد شير اولين شيردهي | 89- |
| توليد چربي اولين شيردهي | 3- |
| توليد پروتئين اولين شيردهي | 3- |
| ميانگين منبع سلول‌هاي سوماتيك اولين شيردهي | 004/0- |
| فاصله اولين گوساله‌زايي | 26/0 + |
3-2-همخونی در جمعيت گاوهاي شيري امروزي:
ترجيح و انتخاب براي توليد بيشتر و هم چنين بهبود گونه‌هاي گاو شيري، تنوع ژنتيكي را كاهش داده است. تنوع حذف شده، شامل ژن‌هاي نامطلوب، براي بهبود ويژگي‌هاي مورد انتخاب ما هستند كه البته اين هدف ماست. امروزه تعداد محدودي از حيوانات در هر همخوني نقش پراثري را به عنوان والدين ايفا مي‌كنند. متوسط هم خوني در گاوهاي Ayrshire %7/4، در گاوهاي Guernsey %3، در گاوهاي Holestein %6/2، در گاوهاي Jersey %3/3 و و در گونه Brown Swiss %3 بوده است. آيا اين آمار و ارقام هشدار دهنده هستند؟ مسئله بحراني و حساس اين است كه آيا گاوهاي شيري هم خون تحت شرايط مديريتي و كنترلي امروز كارآمد هستند و آيا اين ميزان كارآيي با تنوع ژنتيكي كمتر در كل جمعيت دامي به مخاطره مي‌افتد يا نه؟ گاوهاي امروزي نسبت به اجداد خود از هم خوني بيشتري برخوردارند اما آيا از سودمندي بيشتري نيز برخوردارند؟ گفتن اين كه درجات فعلي هم خوني هشدار دهنده مي‌باشد، آن چنان هم درست و دقيق نيست.
بر طبق مطالعاتي كه در سال 1996 توسط يانگ و سيكورا انجام شد، تغييرات همخوني گاوهاي هلشتاين در طول قرن بيستم، مورد بررسي قرار گرفت. گاوهاي هلشتاين ابتدا در سال 1884 به آمريكا صادر شدند. مطالعات يانگ و سيكورا نشان داد كه گاوهاي هلشتاين امروزي %5 نسبت به تاريخ اصلي ورود، هم خون بوده‌اند. رابطه ميانگين درصد ژن‌هاي مشترك بين دو حيوان از حدود %4/3 در سال 1928 به تقريباً %10 (دو برابر ميانگين ارزش همخوني %5) در سال 1990 افزايش يافته است. اين رابطه افزايش يافته نشان دهنده آثار و پيامدهاي انتخاب گاوهايي با سوددهي و كارآمدي بيشتر است . همچنين منعكس كننده، كاهشي در منشاء ژنتيكي مي‌باشد. يانگ و سيكورا گزارش دادند كه Pawnee Farm Arlinda Chief و Round Oak Rag Apple Elevation مسئول جداسازي تقريباً 4/1 ژن‌هاي گاوهاي هلشتاين در سال 1990 بوده‌اند. اصل و نسب گاو هلشتاين بدون هريك از اين دو رئيس در اولين 6 يا 8 نسل، اغلب محصول تصميمات غيرعادي اصلاح‌نژادي هستند.
4-2- پيامدهاي همخوني:
جدول شمارة 2 ارئه دهندة نتايج سه جفتگيري خاص قابل اجرا در گاوهاي شيري مي‌باشد. اكثر پرورش‌دهندگان گاو شيري، از جفتگيري يك پدر با دختر خود اجتناب مي‌كنند و خيلي‌ها تشخيص داده‌اند كه گاو نر حاصل از تلقيح مصنوعي نبايد با دختران پدرش جفتگيري كند. به هر حال تشخيص جفتگيري يك گاو نر با دختر برادر ناتني‌اش مشكل‌تر است. براي نمونه در گاوهاي هلشتاين، جفتگيري دختران Mattie با پسر ديگر Mascot مثل Javlin، حدوداً %25/6 همخوني توليد مي‌كند( در جدول 2) .
پرورش‌دهندگان گاو شيري ممكن است يك چنين جفتگيريهايي را انجام دهند، زيرا آنها رابطة بين Mattie و Javlin را تشخيص نمي‌دهند. اسامي كوتاه NAAB چيز زيادي راجع به اصل و نسب را نمايان نمي‌كند!
جدول 2. تغيیر قابل‌پيش‌بيني در طول عمر اقتصادي و ظهور در جفتگيريهايي كه نتاج همخون توليد مي‌كنند
| تغيير قابل‌پيش‌بيني در | درصد همخوني | جفتگيري يك گاو نر با |
| ميزان پروتئين اولين شيردهي | ميزان شير در اولين شيردهي | ميزان درآمد خالص طول عمر |
| 75 | 050/2 | 600 دلار | %25 | دختر خودش |
| 38 | 025/1 | 300 دلار | %5/12 | خواهر ناتني‌اش |
| 19 | 513 | 150 دلار | %25/6 | دختر برادر ناتني خود |
ما انتظار داريم كه يك گوسفند Javlin از يك دختر Mattie (%25/6 همخون) در مقايسه با يك گوسفند همخون با مزاياي يكسان، 150 دلار درآمد خالص طول عمر از دست دهد. آيا چنين جفت‌گيري‌اي بايد انجام شود؟ طبق تمام تصميمات مربوط به همخوني پاسخ مي‌تواند بيش از يك مورد باشد. (بيشتر از يك پاسخ مي‌توانيم داشته باشيم).(آتشی ، 1391)
آيا گاو نرِ دور‌جفتي (Outcross) يافت مي‌شود كه ارزش و مزيت ژنتيكي‌اش به اندازه كافي براي فرزند بالا باشد كه بتواند نسبت به فرزند يك جفتگيري همخون بهتر عمل كند؟ اگر ما مقايسه را بررويPTA [1] شير، بجاي درآمد خالص طول عمر انجام دهيم، مسئله روشن‌تر خواهد بود. يك جفتگيري با Javlin، اولين شيردهي را تا بيش از lbs 500 كاهش مي‌دهد. اين بدين معناست كه يك پدر جايگزين مي‌تواند حدود lbs 500 تأثير داشته باشد. همچنين PTA شير نسبت به Javlin پائين‌تر باشد. به شرطي كه او هيچ همخوني‌اي در جفتگيري توليد نكند. يك گاو نر غير خويشاوند با دختر Mattie، مي‌توانست به كميِ 1861+ در PTA شير و به اندازه مساوي با Javlin در اولين شيردهي ترقي كند. اگر فقط پدرهاي غيرخويشاوند، در توليد پائين‌تر از اين باشند، اجتناب از همخوني در واقع هزينه بيشتري را در خواهد داشت، چه‌بسا كه شكست در پيشرفت ژنتيكي نسبت به بحران همخوني، ضرر بيشتري را متحمل مي‌شود.
[1] Predicted Transmitting Ability ( پیش بینی قابلیت انتقال )